Από τι, που και πότε πεθαίνουν οι ασθενείς στο νοσοκομείο

Sorry, this entry is only available in Greek.

Authors: Άγγου Μ^1α,  Φυντανίδου  B^2b*, Βασιλάκος Δ^3c, Καρβούνης Χ^3c, Δεληγιάννη M^4α, Τούφας  K^4a, Μοιρασγεντή M^5a, Γροσομανίδης Β^3d

¹RN MSc, PhDc
²MD, PhD, MSc, Επείγουσα Ιατρική
³MD, PhD
⁴RN MSc
⁵RN MSc, PhD

^aΠανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη
^b Κλινική Επείγουσας Ιατρικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,  Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη
^cΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
^dΚλινική Αναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο  ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη

*Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Kautatzoglou 14A, 54639, Thessaloniki, T: 0030 6977427336, E-mail:

 

ABSTRACT

Where, when and why do patients die at the hospital?

The incidence of in-hospital cardiac arrest (CA) in Europe is 1.5-2.8 CAs per 1000 hospital admissions with differences among hospitals and countries. Causes of CA are traditionally classified as cardiac and non-cardiac. However, clinical etiological diagnosis is often different compared to postmortem examination findings. The aim of the present study was to record and investigate reasons, location and timing of in-hospital CAs.

A 1000 in-hospital CAs were recorded and thoroughly analyzed with regard to causes of CA, location within the hospital and day from admission that CA occurred. Etiology of in-hospital CAs included respiratory failure in 306 cases (30.6%), hemodynamic disorders in 267 cases (26.7%), fatal arrhythmias in 128 cases (12.8%), acute coronary syndrome in 88 cases (88.8%), rhythm disorders in 35 cases (3.5%), other causes in 78 cases (7.8%) and of unknown origin in 98 cases (9.8%).

Of the total 1000 patients who suffered in-hospital CA, 417 (41.7%) had been admitted in the cardiology department, 355 (35.5%) in the internal medicine department, 151 (15.1%) in the cardiothoracic department and 77 (7.7%) in the surgical department. With regard to timing, it has been recorded that in-hospital CAs occurred in 291 (29.1%) patients on the day of admission, in 124 (12.4%) patients between first and second day from admission, in 224 (22.4%) patients between second and fifth day from admission, in 131 (13.1%) patients between fifth and tenth day from admission, in 125 (12.5%) patients between tenth and twentieth day from admission and in 105 (10.5%) patients in more than 21 days from admission. As far as location is concerned thorough analysis revealed that of the 1000 in-hospital CAs, 339 (33.9%) occurred on general unmonitored wards, 244 (24.4%) in the Coronary Care Unit, 142 (14.2%) in the Intensive Care Unit, 141 (14.1%) in the Emergency Department, 40 (4%) in the Renal Dialysis Unit, 32 (3.2%) in the Cardiac Catheterization Laboratory, 32 (3.2%) in the Operating Theatre, 18 (1.8%) in the Diagnostics Department and 12 (1.2%) in the High-Dependency Care Units.

Based on the present study it is concluded that the two most common causes of in-hospital CAs are respiratory failure followed by hemodynamic disorders. Most of our study patients had been admitted in the internal medicine and cardiology departments and 25% of the in-hospital CAs occurred on in-patient unmonitored wards. Regarding timing of CA, it has been recorded that the absolute majority of in-hospital CAs occurred within the first five days from admission. Thorough analysis of our findings and data utilization could be used to extract valuable information to support further decision making and to develop strategies in order to decrease in-hospital CA incidence and maybe even improve outcomes.

 

Eισαγωγη

Η Καρδιακή ανακοπή στο νοσοκομείο

H καρδιακή ανακοπή ανάλογα με τον τόπο τον οποίο συμβαίνει κατηγοριοποιείται σε ενδονοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή (In Hospital Cardiac Arrest-IHCA) και εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή (Out of Hospital Cardiac Arrest-OHCA). Η IHCA αναφέρεται στην καρδιακή ανακοπή που συμβαίνει  στους νοσηλευόμενους ασθενείς, στους ασθενείς των ΤΕΠ

καθώς επίσης και τους ασθενείς των τακτικών  εξωτερικών ιατρείων. Δεν περιλαμβάνονται οι ασθενείς οι οποίοι υπέστηκαν καρδιακή ανακοπή προνοσοκομειακά και διακομίσθηκαν στο νοσοκομείο μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας (Restore of Spontaneous Circulation -ROSC) ή υπό Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (Cardiopulmonary Resuscitation -CPR)^1,2.

Τα τελευταία χρόνια η IHCA αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι είναι διαφορετική από την OHCA γεγονός που κάνει τα αποτελέσματα των μελετών μη συγκρίσιμα μεταξύ τους. O ακριβής αριθμός των IHCA δεν είναι γνωστός, η αναφερόμενη συχνότητα για την Ευρώπη είναι 1,5 – 2,8 καρδιακές ανακοπές ανά 1000 εισαγωγές³.

Οι Merchant R και συν.^4,5 αναφέρουν για τις ΗΠΑ  συχνότητα 6 – 7 καρδιακές ανακοπές ανά 1000 εισαγωγές, ενώ οι Nolan J και συν. για το Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρουν 1,6 – 1,8 καρδιακές ανακοπές ανά 1000 εισαγωγές⁶.

Αν και υπάρχουν πολλά εθνικά μητρώα καταγραφής των OHCA τα αντίστοιχα για τις IHCA είναι περιορισμένα^6-10. Οι μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα, σχετίζονται με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, την ακρίβεια καταγραφής των καρδιακών ανακοπών, τον τρόπο καταγραφής  αλλά και με το πώς ορίζεται η καρδιακή ανακοπή αφού πλην του εγκεφαλικού θανάτου κάθε θάνατος σημαίνει και διακοπή της αυτόματης καρδιακής λειτουργίας. Οι περισσότερες μελέτες προέρχονται από ένα κέντρο και δεν αντικατοπτρίζουν το σύνολο της χώρας από την οποία προέρχονται. Για να είναι τα αποτελέσματα συγκρίσιμα το ILCOR προτείνει έναν ενιαίο τρόπο καταγραφής των IHCA^1,11.

Ιδιαιτερότητες των IHCA

Στο νοσοκομείο νοσηλεύονται ασθενείς με  ποικίλλουσα  παθολογία, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή μπορεί να επιδεινωθούν. Το ιστορικό των ασθενών συνήθως είναι γνωστό και αρκετοί από αυτούς βρίσκονται υπό monitoring.

Οι ασθενείς αυτοί ώρες ή μέρες πριν την καρδιακή ανακοπή εμφανίζουν επιδείνωση των ζωτικών τους σημείων, μεταβολές οι οποίες δεν έγιναν αντιληπτές, δεν αξιολογήθηκαν σωστά ή δεν αντιμετωπίσθηκαν έγκαιρα^12,13 .

Καρδιακή ανακοπή σε ασθενείς υπό monitoring έχει καλύτερη έκβαση, αλλά δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες μελέτες ούτε επιστημονική συναίνεση σε ποιους  ασθενείς και πότε θα πρέπει να εφαρμόζεται συνεχές monitoring¹⁴.

Οι δεξιότητες αυτών που ανταποκρίνεται πρώτοι  μπορεί να κυμαίνονται από BLS  έως ALS,  ανάλογα με το μέρος και την ώρα  που συνέβη η καρδιακή ανακοπή. Στον ίδιο ασθενή μπορεί να εφαρμοστεί BLS και ALS με πολύ μικρή χρονική διαφορά.  Η κλήση βοήθειας μπορεί να διαφέρει από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, ενώ σε μέρη όπως το χειρουργείο, η ΜΕΘ ή το ΤΕΠ μπορεί να μην είναι αναγκαία, καθώς το υπάρχον προσωπικό έχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες για την εφαρμογή ALS.

Η ομάδα αναζωογόνησης σε ένα νοσοκομείο μπορεί να είναι μια παραδοσιακή ομάδα αναζωογόνησης η οποία καλείται μετά την αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής ή μια ομάδα ιατρικών επειγόντων η οποία ενεργοποιείται όταν αρχίζει ο ασθενής να επιδεινώνεται.

Η διεθνής επιτροπή διασύνδεσης στην αναζωογόνηση (International Liaison Committee  on Resuscitation-ILCOR) συνιστά όλοι οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει  να έχουν πιστοποιημένη εκπαίδευση στην αναζωογόνηση, ενώ οι συμμετέχοντες στην ομάδα να έχουν εκπαίδευση επιπέδου ALS¹⁵.

Συνιστά επίσης ότι θα πρέπει να γίνεται εκπαίδευση σε μη τεχνικές δεξιότητες, όπως η λογική της ομάδας, ο ρόλος του αρχηγού της ομάδας, ενημέρωση και παράδοση του ασθενούς μετά την ROSC. Παραλήψεις λάθη και κακή συνεννόηση μεταξύ των μελών της ομάδας οδηγεί σε κακή έκβαση¹⁶.

Αιτίες πρόκλησης  καρδιακής ανακοπής στο νοσοκομείο

Παραδοσιακά τα αίτια της καρδιακής ανακοπής ταξινομούνται σε καρδιακά και μη καρδιακά. Συνήθως στους ασθενείς χωρίς κάποια εμφανή αίτια η καρδιακή ανακοπή αποδίδεται σε καρδιακά αίτια. Συχνά όμως  η κλινική διάγνωση διαφέρει από τα ευρήματα της νεκροτομής.

Καθώς οι καρδιακές ανακοπές στο νοσοκομείο μπορεί να συμβούν σε διάφορα μέρη, οι αιτίες πρόκλησης μπορεί να διαφέρουν από αυτές που

συμβαίνουν στο τμήμα επειγόντων με αυτές στο θάλαμο παθολογικής κλινικής.

Οι Allencherril J και συν., σε μια μέτα-ανάλυση στην οποία συμπεριέλαβαν 9 μελέτες με 27102 ασθενείς με IHCA, αναφέρουν ότι συχνότερες αιτίες της καρδιακής ανακοπής  ήταν η υποξυγοναιμία, τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα, οι διαταραχές ρυθμού, η υποβολαιμία, και οι λοιμώξεις¹⁷.

Αντίθετα οι Andersen L και συν., σε ένα άρθρο αναφοράς, αναφέρουν ως συχνότερα τα καρδιακά αίτια ακολουθούμενα από την αναπνευστική ανεπάρκεια¹⁸.

Αναστρέψιμα αίτια της καρδιακής ανακοπής τα οποία θα πρέπει να  αναγνωρισθούν και να αντιμετωπισθούν ή να αποκλεισθούν κατά τη διάρκεια εφαρμογής ΚΑΡΠΑ δεν αποτελούν συχνά αίτια καρδιακής ανακοπής^19-22.

Η αναγνώριση των συχνότερων αιτιών της καρδιακής ανακοπής μπορεί να βελτιώσει την έκβαση, έχει όμως και μεγάλη σημασία στην πρόληψη (καθώς η αντιμετώπιση των αιτιών θα την αποτρέψει) και  στην αντιμετώπιση μετά την επίτευξη ROSC, καθώς η δυσπραγία οργάνων μετά την ανακοπή σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την αιτία που την προκάλεσε²³.

Πρόληψη της καρδιακής ανακοπής

Σε αντίθεση με την προνοσοκομειακή ανακοπή, στην οποία η κλήση στο σύστημα επείγουσας ιατρικής γίνεται μετά την επέλευση της,  οι νοσηλευόμενοι  ασθενείς έχουν γνωστή παθολογία και βρίσκονται υπό άλλοτε άλλη παρακολούθηση. Καταστάσεις οι οποίες μπορούν να επιφέρουν επιδείνωση στον ασθενή και να τον οδηγήσουν σε καρδιακή ανακοπή σχετίζονται με τον αεραγωγό, το αναπνευστικό, το κυκλοφορικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Είναι σύνηθες πριν την ανακοπή να προηγείται επιδείνωση των ζωτικών σημείων του ασθενούς¹³.

Βασική προϋπόθεση είναι η λήψη  αυτών και η καταγραφή τους. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει η εκπαίδευση των νοσηλευτών^24,25.

Η καρδιακή ανακοπή που συμβαίνει στο Νοσοκομείο, οφείλεται συνήθως σε καταστάσεις οι οποίες δεν έγιναν έγκαιρα αντιληπτές ή δεν αντιμετωπίσθηκαν άμεσα, επομένως οι περισσότερες καρδιακές ανακοπές είναι προβλέψιμες, με δεδομένο ότι οι απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις αναπτύσσονται συνήθως σε ώρες ή και ημέρες. Η πρώιμη αναγνώριση του ασθενή ο οποίος επιδεινώνεται και η πρόληψη της καρδιακής ανακοπής, αποτελούν τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας επιβίωσης στην Αναζωογόνηση^26,27.^.

To ERC, στις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες, αναφέρει ότι τα πέντε σημεία κλειδιά στην πρόληψη της καρδιακής ανακοπής στο νοσοκομείο είναι: Εκπαίδευση του προσωπικού, το monitoring, η αναγνώριση, η κλήση βοήθειας η ανταπόκριση. Τα πέντε αυτά βήματα το ERC τα έχει αναγνωρίζει ως ενδονοσοκομειακή αλυσίδα επιβίωσης^28,29.

Η εκπαίδευση του προσωπικού θα πρέπει να περιλαμβάνει την προσέγγιση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση κατά ABCDE, τη λήψη ζωτικών σημείων, καθώς επίσης και εκπαίδευση σε μη τεχνικές δεξιότητες όπως τρόποι επικοινωνίας και κλήσης βοήθειας. Το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών παίζει σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση του βαριά πάσχοντα ασθενή και στην πρόληψη της καρδιακής ανακοπής ^24,25.

H IHCA δυνητικά μπορεί να προληφθεί όταν είναι δυνατή ή αναγνώριση και αντιμετώπιση του επιδεινούμενου ασθενή, γεγονός που αποτελεί και το κλειδί της επιτυχίας^29,30.

Σε πολλά νοσοκομεία έχουν δημιουργήσει τις ομάδες ιατρικών επειγόντων, ή συστήματα ταχείας ανταπόκρισης και έχουν καθορίσει  τα κριτήρια κλήσης, με στόχο την πρόληψη των καρδιακών ανακοπών¹⁵.

Η αξιολόγηση των ασθενών στηρίζεται σε απλά μετρήσιμα κλινικά σημεία, η λήψη των οποίων είναι μπορεί να γίνει από γιατρούς και νοσηλευτές. Οι ομάδες αυτές μπορεί να ενεργοποιηθούν από τους γιατρούς της κλινικής, τους νοσηλευτές, ακόμα και από τους συγγενείς του ασθενούς. Οι ομάδες αυτές ανταποκρίνονται άμεσα στον ασθενή με επιδείνωση της κλινικής του εικόνας, σε μια προσπάθεια πρόληψης της καρδιακής ανακοπής. Οι ομάδες αυτές τείνουν να αντικαταστήσουν τις ομάδες αναζωογόνησης οι οποίες ενεργοποιούνται μετά την επέλευση της καρδιακής ανακοπής³¹. Η αποτελεσματικότητα των συστημάτων αυτών κρίνεται στο κατά πόσο μπορούν να ελαττώσουν τις μη αναμενόμενες καρδιακές ανακοπές και να βελτιώσουν την έκβαση³². Η αξιολόγηση των παρεμβάσεων αποτελεί σημαντικό σημείο βελτίωσης³³. Παρά το ότι τα συστήματα αυτά είναι ευρέως αποδεκτά, τα  υπάρχοντα δεδομένα αδυνατούν να στηρίξουν την αποτελεσματικότητα τους^12,34. Οι περισσότερες μελέτες δεν είναι τυχαιοποιημένες, έχουν μεγάλη ανομοιογένεια μεταξύ τους  και προέρχονται από ένα μόνο κέντρο. Παρόλα τα αβέβαια αποτελέσματα το ILCOR συνιστά στα νοσοκομεία τη θέσπιση συστημάτων άμεσης ανταπόκρισης ή ομάδων ιατρικών επειγόντων.  Η λειτουργία των ομάδων αυτών μπορεί να μειώσει την συχνότητα των καρδιακών ανακοπών ειδικά στους ασθενείς  που νοσηλεύονται σε κοινούς θαλάμους.

Τόπος πρόκλησης των καρδιακών ανακοπών

Καρδιακή ανακοπή μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε μέρος του νοσοκομείου, η συχνότητα όμως δεν είναι η ίδια και ο  τόπος  πρόκλησης σχετίζεται με την έκβαση²². Ασθενείς που υπέστησαν καρδιακή ανακοπή σε χώρους υπό monitoring είχαν καλύτερη έκβαση από τους ασθενείς που υπέστηκαν καρδιακή ανακοπή σε κοινό  θάλαμο νοσηλείας^35,36. Οι περιοχές που συμβαίνουν συχνότερα  οι καρδιακές ανακοπές μπορεί να διαφέρουν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο ανάλογα με τις δυνατότητες και τις διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ³⁶.

Σκοπός της παρούσης αυτής αναδρομικής μελέτης ήταν η εντόπιση των αιτιών πρόκλησης καρδιακής ανακοπής, του χρόνου επέλευσης της σε σχέση με την ημέρα εισαγωγής καθώς επίσης και του τόπου (κλινικής ή τμήματος) στον οποίο έλαβε χώρα.

ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΣ

Στη μελέτη αυτή συμπεριλήφθηκαν 1000 ασθενείς ενήλικες (≥18 έτη), οι οποίοι υπέστησαν καρδιακή ανακοπή στο ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ. Η περίοδος μελέτης ήταν το 2017 – 2021. Η καταγραφή των δεδομένων έγινε σύμφωνα με το προτεινόμενο από το ILCOR τρόπο καταγραφής για IHCA (Utestein Style for In Hospital Cardiac Arrest).

Στη μελέτη δεν συμπεριλήφθηκαν ασθενείς, οι οποίοι υπέστησαν καρδιακή ανακοπή προνοσοκομειακά και διακομίσθηκαν από το ΕΚΑΒ υπό ΚΑΡΠΑ ή μετά την επίτευξη ROSC, οι ασθενείς που υπέστησαν καρδιακή ανακοπή στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία καθώς επίσης και οι ασθενείς που υπέστησαν καρδιακή ανακοπή στις μονάδες COVID. Τα αποτελέσματα εκφράστηκαν σε συχνότητες και ποσοστά.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Ανάλογα με το πρόβλημα για το οποίο προσήλθαν οι ασθενείς εισήχθησαν και στις αντίστοιχες κλινικές οι οποίες φαίνονται στον πίνακα 1.

 

Κλινική	Συχνότητα	Ποσοστό
Καρδιολογική	417	41,7
Παθολογική	355	35,5
Καρδιοθωρακοχειρουργική	151	15,1
Χειρουργική	77	7,7

Πίνακας 1. Συχνότητες και ποσοστά ασθενών ανά κλινική εισαγωγής.

 

Οι περισσότερες καρδιακές ανακοπές συνέβησαν σε κοινό θάλαμο νοσηλείας. Η κλινική ή το τμήμα που συνέβη η καρδιακή ανακοπή φαίνεται στον πίνακα 2. 

Τόπος πρόκλησης ΚΑ	Συχνότητα	Ποσοστό
Θάλαμος νοσηλείας	339	33,9
Στεφανιαία μονάδα	244	24,4
Μονάδα Εντατικής Θεραπείας	142	14,2
Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών	141	14,1
Μονάδα Τεχνητού Νεφρού	40	4
Αιμοδυναμικό Εργαστήριο	32	3,2
Χειρουργείο	32	3,2
Διαγνωστικά εργαστήρια	18	1,8
Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας	12	1,2

ΚΑ: Καρδιακή Ανακοπή

Πίνακας 2. Συχνότητες και ποσοστά ασθενών ανάλογα του τόπου πρόκλησης της ΚΑ.

 

Τα προβλήματα από το αναπνευστικό και το κυκλοφορικό σύστημα ευθύνονται σχεδόν για το σύνολο των καρδιακών ανακοπών.   Η εικαζόμενη αιτία πρόκλησης της καρδιακής ανακοπής φαίνεται στον πίνακα 3.

Αίτια ΚΑ	Συχνότητα	Ποσοστό
Αναπνευστική ανεπάρκεια	306	30,6
Αιμοδυναμικές Διαταραχές	267	26,7
Θανατηφόρος αρρυθμία	128	12,8
ΟΕΜ/Ισχαιμία	88	8,8
Ταχυαρρυθμίες/Βραδυαρρυθμίες	35	3,5
Άγνωστο	98	9,8
Άλλο	78	7,8

ΚΑ: Καρδιακή Ανακοπή

Πίνακας 3: Αιτία πρόκλησης Καρδιακής Ανακοπής

 

Οι μισές καρδιακές ανακοπές συνέβησαν τις πρώτες τρείς ημέρες από την εισαγωγή των ασθενών στο νοσοκομείο.  Η ημέρα πρόκλησης

της καρδιακής ανακοπής σε σχέση με την ημέρα νοσηλείας φαίνεται στον πίνακα 4.

Ημέρα εισαγωγής	Συχνότητα	Ποσοστό
≤1 ημέρα	291	29,1
>1 και ≤2 ημέρες	124	12,4
>2 και ≤5 ημέρες	224	22,4
>5 και ≤10 ημέρες	131	13,1
>10 και ≤20 ημέρες	125	12,5
>21 ημέρες	105	10,5
Μέση τιμή: 8,16 ± 14,7 / Διάμεση τιμή: 3 / Διακύμανση τιμής : 0-132 ημέρες

Πίνακας 4. Πρόκληση της καρδιακής ανακοπής σε σχέση με την ημέρα εισαγωγής. 

 

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Η καρδιακή ανακοπή αποτελεί την Τρίτη αιτία θανάτου για την Ευρώπη. Η IHCA αποτελεί μια σχετικά συχνή κατάσταση με αναφερόμενη συχνότητα 1,5 – 2,8 καρδιακές ανακοπές ανά 1000 εισαγωγές και υψηλή θνητότητα³. Ο ακριβής αριθμός δεν είναι γνωστός¹ καθώς μπορεί να ποικίλει από χώρα με χώρα και αυτό σχετίζεται με το ορισμό της καρδιακής ανακοπής, τον τρόπο καταγραφής, με το εάν εφαρμόζεται ή όχι πρακτικές μη αναζωογόνησης ή απόσυρσης της θεραπείας (Do Not Attempt resuscitation-DNACPR ή Withdrawal of Life Sustaining Treatment-WLST)^3,37

Στη μελέτη συμμετείχαν 1000 ασθενείς οι οποίοι κατά τη νοσηλεία τους στο νοσοκομείο υπέστησαν καρδιακή ανακοπή. Το μεγαλύτερο ποσοστό των καρδιακών ανακοπών συνέβη σε κοινό θάλαμο νοσηλείας, και ακολουθούσε η στεφανιαία μονάδα, η μονάδα εντατικής θεραπείας και το τμήμα επειγόντων περιστατικών. Σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών 603 (60,3%) συνέβη σε χώρο με monitoring (Στεφανιαία μονάδα, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, Αιμοδυναμικό Εργαστήριο, Χειρουργείο, Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας).

Ο τόπος που συμβαίνει η καρδιακή ανακοπή σχετίζεται με την έκβαση. Ασθενείς στους οποίους συμβαίνει καρδιακή ανακοπή σε χώρους υπό monitoring έχουν καλύτερη έκβαση από αυτούς σε κοινό θάλαμο νοσηλείας^39,40. Η εφαρμογή ηλεκτροκαρδιοσκοπίου monitoring, κατά την διάρκεια της κατάρρευσης, συνοδεύεται με αυξημένη πιθανότητα επιβίωσης μετά από IHCA¹⁴. Σε αντίθεση με άλλες παραμέτρους (ηλικία, πάθηση) ο τόπος επέλευσης της καρδιακής ανακοπής είναι ένας τροποποιήσιμος παράγοντας καθώς η μεταφορά του ασθενούς σε μέρος που εφαρμόζεται monitoring θα μπορούσε να βελτιώσει την έκβαση. Καθώς δεν υπάρχει συναίνεση ποιος ασθενής θα πρέπει να είναι υπό monitoring η έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών θα μπορούσε να έχει θετική επίδραση σε αυτή την κατεύθυνση³.

Η συχνότερη εικαζόμενη  αιτία πρόκλησης της καρδιακής ανακοπής ήταν η αναπνευστική ανεπάρκεια και ακολουθούσαν οι αιμοδυναμικές διαταραχές, οι θανατηφόρες αρρυθμίες (VF/VT), η ισχαιμία και το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου (ACS) και οι διαταραχές ρυθμού (ταχυαρρυθμίες/βραδυαρρυθμίες).

Σε αντίθεση με τις OHCA στις οποίες τα αίτια τις περισσότερες φορές είναι καρδιακά για τις  IHCA μπορεί υπάρχουν πολλές αιτίες και συχνά συμβαίνουν σε ασθενείς με  οξεία επιδείνωση των παθήσεων τους ¹⁷. Οι αιτίες πρόκλησης καθώς επίσης και η επιβίωση μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το τόπο που συμβαίνει η καρδιακή ανακοπή.

Η αναγνώριση της αιτίας δεν είναι πάντα εύκολη και πολλές φορές είναι εικαζόμενη²³. Οι Allencherril J και συν. σε μια μέτα ανάλυση η οποία περιλάμβανε 9 κλινικές μελέτες με IHCA αναφέρει ότι συχνότερη αιτία της καρδιακής ανακοπής ήταν η υποξυγοναιμία (26,46%) και ακολουθούσαν τα ACS (18,23%), οι αρρυθμίες (14,95%) και η υποβολαιμία (14,81%)¹⁷.

Οι Andersen L και συν. σε μια κλινική μελέτη που αφορούσε 4069 ασθενείς με  IHCA σε νοσοκομεία της Δανίας, αναφέρει ότι τα μη καρδιακά αίτια ήταν συχνότερη αιτίας πρόκλησης καρδιακής ανακοπής έναντι των καρδιακών (57% έναντι 43%)²¹. Ο ίδιος συγγραφέας σε ένα άρθρο αναφοράς,  αναφέρει ότι τα καρδιακά αίτια ευθύνονται για την πρόκληση της καρδιακής ανακοπής στο 50 -60% των περιπτώσεων, και η αναπνευστική ανεπάρκεια στο 15–40% των περιπτώσεων¹⁸. Οι Tirkkonen J και συν. σε μια κλινική μελέτη με ασθενείς που υπέστησαν καρδιακή ανακοπή σε θαλάμους  νοσηλείας αναφέρει ότι στους μισούς από αυτούς τα αίτια ήταν καρδιακά⁴¹. Η μελέτη όμως αυτή περιλαμβάνει λίγους ασθενείς (276).

Οι Wallmuller C και συν. σε μια κλινική μελέτη αναφέρει ότι στο 63% των ασθενών τα αίτια ήταν καρδιακά με συχνότερο (35%) το  οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, ενώ προβλήματα από το αναπνευστικό ευθύνονταν για το 15%. Οι μισοί όμως από τους ασθενείς (51%) της μελέτης υπέστησαν καρδιακή ανακοπή στο τμήμα επειγόντων περιστατικών⁴².

Παρόμοια οι Radeschi G και συν. σε μια μελέτη με IHCA από την Ιταλία αναφέρει ότι στο 53,5% τα αίτια πρόκλησης καρδιακής ανακοπής ήταν καρδιακά, ενώ στο 25,8% ευθύνονταν το αναπνευστικό σύστημα⁴³.

Παρόλο που δεν υπάρχει ομοφωνία από τις μελέτες αυτές φαίνεται ότι το κυκλοφορικό και το αναπνευστικό σύστημα ευθύνεται για την πρόκληση καρδιακής ανακοπής στην πλειονότητα των ασθενών. Η αναγνώριση της αιτίας και η θεραπεία της υποκείμενης νόσου παίζει σημαντικό ρόλο στην επιβίωση των ασθενών^11,22,23.

Στη μελέτη αυτή φαίνεται οι μισοί ασθενείς υπέστησαν καρδιακή ανακοπή τις πρώτες 3 ημέρες από την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, ενώ στο 63,9% των ασθενών η καρδιακή ανακοπή συνέβη τις πρώτες 5 ημέρες.

Οι Andersen L και συν. αναφέρουν ότι η διάμεση τιμή της καρδιακής ανακοπής από την ημέρα εισαγωγής ήταν 1–2 ημέρες¹⁸. Αντίστοιχα οι Nolan J και συν. σε μια μελέτη από την Ηνωμένο Βασίλειο  στην οποία συμμετείχαν 144 νοσοκομείο με 22628 ασθενείς με IHCA αναφέρει διάμεση τιμή 2 ημέρες⁶. Οι Radeschi G και συν. αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των καρδιακών ανακοπών συνέβη την πρώτη ημέρα⁴³. Οι Tran S και συν.  αναφέρουν ότι η ημέρα ότι επέλευσης καρδιακής ανακοπής σχετίζεται με την αιτιολογία. Όταν ευθύνεται το αναπνευστικό σύστημα η καρδιακή ανακοπή συμβαίνει αργότερα από ότι όταν η καρδιακή ανακοπή οφείλετε στο κυκλοφορικό σύστημα⁴⁴.

Όσο αφορά τους περιορισμούς της μελέτης, να σημειωθεί ότι στη μελέτη συμμετείχαν ασθενείς, οι οποίοι υπέστησαν καρδιακή ανακοπή κατά τη νοσηλείας τους νοσοκομείο. Δεν έχει καταγραφεί εάν η εισαγωγή των ασθενών έγινε από το ΤΕΠ ή από τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία καθώς επίσης εάν οι ασθενείς εισήχθησαν για οξύ πρόβλημα υγείας ή επιδείνωση ενός χρόνιου προβλήματος.

Οι αιτίες πρόκλησης καρδιακής ανακοπής χρειάζονται επιπλέον ανάλυση για τη έξοδο αξιόπιστων συμπερασμάτων. Οι αιμοδυναμικές διαταραχές ήταν μια σημαντική αιτία πρόκλησης καρδιακής ανακοπής, αλλά αιμοδυναμικές διαταραχές μπορεί να προκληθούν από πολλές αιτίες όπως σήψη, καρδιογενές shock, διαταραχές ρυθμού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι μισές καρδιακές ανακοπές συνέβησαν τις πρώτες 3 ημέρες νοσηλείας. Οι συχνότερες αιτίες ήταν η αναπνευστική ανεπάρκεια και οι αιμοδυναμικές διαταραχές. Η λήψη μέτρων με την εφαρμογή monitoring και τη νοσηλεία των ασθενών σε περισσότερο ελεγχόμενο περιβάλλον θα μπορούσε να μειώσει την συχνότητα τους. Χρειάζεται καταγραφή περισσότερων στοιχείων που σχετίζονται με τις αιτίες πρόκλησης της καρδιακής ανακοπής.

---

Addittional materials: No

---

Acknowledgements:

Not applicable

Authors’ contributions: AM: drafted the paper and is the lead author. FB, VD, KH, DM, TK, MM, GV: contributed to planning and the critical revision of the paper. All authors read and approved the final manuscript.

Funding: Not applicable.

Availability of supporting data: The datasets used and/or analyzed during the current study are available from the corresponding author on reasonable request.

Ethical approval and consent to participate:

No IRB approval required.

Competing interests: The authors declare that they have no competing interests.

Received: April 2025, Accepted: April 2025, Published: May 2025.

---

REFERENCE

1. Nolan J, Berg R, Andersen L et al. Cardiac Arrest and Cardiopulmonary Resuscitation Outcome Reports: Update of the Utstein Resuscitation Registry Template for In-Hospital Cardiac Arrest: A Consensus Report From a Task Force of the International Liaison Committee on Resuscitation (American Heart Association, European Resuscitation Council, Australian and New Zealand Council on Resuscitation, Heart and Stroke Foundation of Canada, InterAmerican Heart Foundation, Resuscitation Council of Southern Africa, Resuscitation Council of Asia). Circulation. 2019;140:746-757. DOI: 10.1161/CIR.0000000000000710.
2. Penketh J, Nolan J. In-hospital cardiac arrest: the state of the art. Crit Care 2022 ;26:376. DOI: 10.1186/s13054-022-04247-y.
3. Gräsner J, Herlitz J, Tjelmeland I, et al. European Resuscitation Council Guidelines 2021: Epidemiology of cardiac arrest in Europe. Resuscitation. 2021;161:61-79. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2021.02.007.
4. Merchant R, Yang L, Becker L, et al. American Heart Association Get With The Guidelines-Resuscitation Investigators. Incidence of treated cardiac arrest in hospitalized patients in the United States. Crit Care Med 2011;39:2401-6. DOI: 10.1097/CCM.0b013e3182257459.
5. Merchant R, Berg R, Yang L, et al. American Heart Association’s Get With the Guidelines-Resuscitation Investigators. Hospital variation in survival after in-hospital cardiac arrest. J Am Heart Assoc 2014 31;3 :e000400. DOI: 10.1161/JAHA.113.000400.
6. Nolan J, Soar J, Smith G, et al. National Cardiac Arrest Audit. Incidence and outcome of in-hospital cardiac arrest in the United Kingdom National Cardiac Arrest Audit. Resuscitation 2014 ;85:987-92. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2014.04.002.
7. Peberdy M, Cretikos M, Abella B, et al. Recommended guidelines for monitoring, reporting, and conducting research on medical emergency team, outreach, and rapid response systems: an Utstein-style scientific statement. A Scientific Statement from the International Liaison Committee on Resuscitation; the American Heart Association Emergency Cardiovascular Care Committee; the Council on Cardiopulmonary, Perioperative, and Critical Care; and the Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and Outcomes Research. Resuscitation 2007;75:412-33. DOI: 10.1016/j. resuscitation.2007.09.009.
8. Radeschi G, Mina A, Berta G, et al. Piedmont IHCA Registry Initiative. Incidence and outcome of in-hospital cardiac arrest in Italy: a multicentre observational study in the Piedmont Region. Resuscitation 2017;119:48-55. DOI: 10.1016/ j.resuscitation. 2017.06.020.
9. Kiguchi T, Okubo M, Nishiyama C, et al . Out of hospital cardiac arrest across the World: First report from the International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR). Resuscitation 2020; 15: 39 – 49. DOI:1016/j.resuscitation.2020.02.044
10. Nishiyama C, Kiguchi T, Okubo M, et al ..Three-year trends in out-of-hospital cardiac arrest across the world: Second report from the International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR). Resuscitation 2023;186:109757. DOI: 10.1016/j. resuscitation. 2023.109757.
11. Hannen L, Toprak B, Weimann J, et al. Clinical characteristics, causes and predictors of outcomes in patients with in-hospital cardiac arrest: results from the SURVIVE-ARREST study. Clin Res Cardiol 2023;112:258-269. DOI: 10.1007 /s00392-022-02084-1.
12. Maharaj R, Raffaele I, Wendon J. Rapid response systems: a systematic review and meta-analysis. Crit Care 2015;19:254. DOI: 10.1186/s13054-015-0973-y.
13. Andersen L, Kim W, Chase M, et al. American Heart Association’s Get With the Guidelines Resuscitation Investigators. The prevalence and significance of abnormal vital signs prior to in-hospital cardiac arrest. Resuscitation. 2016 ;98:112-7. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2015. 016.
14. Thorén A, Rawshani A, Herlitz J, et al . ECG-monitoring of in-hospital cardiac arrest and factors associated with survival. Resuscitation 2020; 150 : 130-8. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2020.03.002.
15. Greif R, Bhanji F, Bigham B, Bray J, et al. Education, Implementation, and Teams Collaborators. Education, Implementation, and Teams: 2020 International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Science With Treatment Recommendations. Circulation 2020;142:222-283. DOI: 10.1161/ CIR.0000000000000896.
16. Ornato J, Peberdy M, Reid R, et al. Impact of resuscitation system errors on survival from in-hospital cardiac arrest. Resuscitation2012;83:63-9. DOI: 10.1016/j. resuscitation. 09.009
17. Allencherril J, Lee P, Khan K, et al. Etiologies of In-hospital cardiac arrest: A systematic review and meta-analysis. Resuscitation 2022;175:88-95. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2022.03.005.
18. Andersen L, Holmberg M, Berg K, et al. In-Hospital Cardiac Arrest: A Review. JAMA 2019;321:1200-1210. DOI: 10.1001/jama.2019.1696. PMID: 30912843.
19. Soar J, Nolan J , Bernd W Böttiger B, et al. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015: Section 3. Adult advanced life support. Resuscitation 2015;95: 100-47. DOI: 10.1016/j. resuscitation. 2015.07.016
20. Soar J, Berg K, Andersen L, et al. Αdult advanced life support: 2020 international consensus on cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care science with treatment recommendations. Resuscitation 2020; 156:80–119. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2020.09.012
21. Andersen L, Holmberg M, Lofgren B, et al. Adult in-hospital cardiac arrest in Denmark. Resuscitation 2019;140:31-36. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2019.04.046.
22. Vo J, Norby F, Marano P, et al. Management and prevention of in hospital cardiac arrest: present and future. npj Cardiovasc Health 2024 ; 1, 7 https://doi.org/10.1038/s44325-024-00009-7.
23. Bergum D, Olav Haugen B, Trond Nordseth T, et al. Recognizing the causes of in hospital cardiac arrest A survival benefit. Resuscitation 2015; 97: 91-6. DOI: 10.1016/ j.resuscitation.2015.09.395
24. Griffiths P, Recio-Saucedo A, Dall’Ora C, et al. Missed Care Study Group. The association between nurse staffing and omissions in nursing care: A systematic review. J Adv Nurs. 2018;74:1474-1487. DOI: 10.1111/jan.13564. Epub 2018 Apr 23.
25. Smith G, Redfern O, Maruotti A, Recio-Saucedo A, et al. The Missed Care Study Group. The association between nurse staffing levels and a failure to respond to patients with deranged physiology: A retrospective observational study in the UK. Resuscitation 2020;149:202-208. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2020.01.001.
26. Schein R, Hazday N, Pena M, et al. Clinical antecedents to in-hospital cardiopulmonary arrest. Chest. 1990;98:1388-92. DOI: 10.1378/chest.98.6.1388.
27. Nolan J,  Soar J, Harald Eikeland H . The chain of survival. Resuscitation 2006 ;71: 270-1. DOI: 10.1016/j.resuscitation. 09.001
28. Soar J, Böttiger B, Carli P, et al. European Resuscitation Council Guidelines 2021: Adult advanced life support. Resuscitation 2021;161:115-151. DOI: 10.1016/j. resuscitation.2021.02.010.
29. Smith G. In hospital cardiac arrest: is it time for an in-hospital ‘chain of prevention’? Resuscitation 2010;81:1209-11. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2010.04.017.
30. Smith B, Chiovaro J, Maya O’Neil M, et al. Early warning system scores for clinical deterioration in hospitalized patients: a systematic review. Ann Am Thorac Soc 2014;11: 1454-65.  DOI: 10.1513/Annals 201403-102OC
31. Roberts D, Djärv T. Preceding national early warnings scores among in hospital cardiac arrests and their impact on survival. Am J Emerg Med 2020;35 : 1601-6. DOI: 10.1016/j.ajem.2017.04.072
32. Winters B, Weaver S, Pfoh E, et al. Rapid-response systems as a patient safety strategy: a systematic review. Ann Intern Med 2013 ;158:417-25. DOI: 10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00009.
33. Subbe Ch, Bannard-Smith J, Jacinda Bunch J, et al International Society for Rapid Response Systems. Quality metrics for the evaluation of Rapid Response Systems: Proceedings from the third international consensus conference on Rapid Response Systems. Resuscitation 2019; 141 : 1-12. DOI:  1016/j.resuscitation. 2019. 05.012
34. Hillman K, Chen J, Cretikos M, et al. MERIT study investigators. Introduction of the medical emergency team (MET) system: a cluster randomised controlled trial. Lancet 2005; 336 : 2029-7. DOI: 10.1016/S0140-6736(05)66733-5
35. Raza A, Arslan A, Ali Z, et al. How long should we run the code? Survival analysis based on location and duration of cardiopulmonary resuscitation (CPR) after in-hospital cardiac arrest. J Community Hosp Intern Med Perspect 2021;11:206-211. DOI: 10.1080/20009666.2021.1877396.
36. Perman S, Stanton E, Soar, et al. American Heart Association’s Get With the Guidelines Resuscitation (formerly the National Registry of Cardiopulmonary Resuscitation) Investigators. Location of In-Hospital Cardiac Arrest in the United States-Variability in Event Rate and Outcomes. J Am Heart Assoc 2016; 5(10):e003638. DOI: 10.1161/JAHA. 116.003638.
37. Aune S, Herlitz J, Bång A. Characteristics of patients who die in hospital with no attempt at resuscitation. Resuscitation. 2005;65:291-9. DOI:10.1016/ j. resuscitation.2004.11.028.
38. Van Delden J, Löfmark R, Deliens L, et al.  On behalf of the EURELD consortium. Do-not resuscitate decisions in six European countries. Critical Care Medicine 2006; 34: 1686-90. DOI: 10.1097/01. CCM.0000218417.51292.A7
39. Hessulf F, Karlsson T, Lundgren P, et al. Factors of importance to 30-day survival after in-hospital cardiac arrest in Sweden – A population-based register study of more than 18,000 cases. Int J Cardiol 2018;255:237-242. DOI: 10.1016/j.ijcard. 2017.12.068.
40. Adielsson A, Karlsson T, Aune S, et al. A 20-year perspective of in hospital cardiac arrest: Experiences from a university hospital with focus on wards with and without monitoring facilities. Int J Cardiol 2016;216:194 -9.
41. Tirkkonen J, Hellevuo H, Olkkola K, et al. Aetiology of in-hospital cardiac arrest on general wards. Resuscitation 2016;107:19-24. DOI: 10.1016/j.resuscitation. 2016.07.007. Epub 2016 Aug 1.
42. Wallmuller C, Meron G, Kurkciyan I, et al. Causes of in-hospital cardiac arrest and influence on outcome. Resuscitation. 2012;83:1206-11. DOI: 10.1016/ j.resuscitation.2012.05.001.
43. Radeschi G, Mina A, Berta G, et al Piedmont IHCA Registry Initiative. Incidence and outcome of in-hospital cardiac arrest in Italy: a multicentre observational study in the Piedmont Region. Resuscitation 2017;119:48-55. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2017.06.020.
44. Tran S, Deacon N, Minokadeh A, et al. Frequency and survival pattern of in-hospital cardiac arrests: The impacts of etiology and timing. Resuscitation 2016;107:13-8. DOI: 10.1016/j.resuscitation.2016.07.006.

 

  Publisher’s Note

The publisher remains neutral with regard to jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.

Citation: Aggou M, Fyntanidou B, Vasilakos D, Karvounis H, Deligianni M, Toufas K, Moirasgenti M, Grosomanidis V. Where, when and why do patients die at the hospital? Greek e j Perioper Med. 2025;24(a):14-28.

 

This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution – ShareAlike 4.0 International license (CC BY-SA 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/)